Đã từng cai nghiện tại cơ sở của anh Tiêu Vĩnh Ngọc, sau khi cai nghiện thành công , một thời gian khá dài làm quản lí tại cơ sở này tôi đã tiếp đón và giúp đỡ, chăm sóc, tư vấn hàng trăm bệnh nhân vào đây để cai nghiện. Để có kiến thức phục vụ cho bệnh nhân tốt hơn tôi đã tìm hiểu nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng tái nghiện của các bệnh nhân. Qua tâm sự của người tái nghiện thì có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến người đã cai nghiện sau khi trở về gia đình, cộng đồng. Tuy nhiên tổng quát lại tôi thấy có một nguyên nhân cơ bản là cái tính “luật sư” trong con người của những người sử dụng ma túy quá lớn.
Theo cơ sở của tâm lí học thì tính “luật sư “ trong mỗi con người là thuộc tính tâm lí được hình thành ngay khi con người có ý thức về bản thân, nó giúp con người tự bảo về bản thân, tự khẳng định vị trí của bản thân trước các yếu tố khách quan và là yếu tố cần thiết của mỗi cá nhân. Tuy nhiên tính “luật sư” trong những người nghiện lại có những tác động ngược, những phản ứng phụ hết sức tiêu cực. Ở đây không còn là những hành động để tự vệ, để khẳng định mình theo một chiều hướng tích cực mà tính “luật sự” trong, họ đã trở thành sự bao biện, che dấu và lấp liếm những hành vi xấu, những đam mê và thói quen khó có thể chấp nhận .. là sử dụng ma túy.
Khi tiếp cận những người tái nghiện, tôi hỏi họ tại sao đã bỏ được rồi, cơ thể đã tương đối ổn định rồi mà lại chơi lại ma túy là gì cho khổ? Gần 100% số người được hỏi đều trả lời chẳng phải do vật vã, do thèm thuồng hay bắt buộc phải chơi mà vì ức chế bố mẹ, vợ con, gia đình, là vì nể bạn, nể bè quá, là vì rượu chè say sưa quá mà không kìm chế được bản thân, là vì bực tức chuyện này chuyện nọ, thậm chí chỉ vì một ánh mắt thiếu thiện cảm của một đôi người hàng xóm xung quanh, vì bệnh tật của mình … vv và vv.
Thử đi sâu hơn vào những lí do và nguyên nhân của những người tái nghiện này chúng ta có thể nhận thấy một cách rất rõ ràng, tất cả các lí do trên đều mang nặng yếu tố khách quan, đồng nghĩa với việc nguyên nhân tái nghiện của họ đều do các yếu tố khách quan đem lại chứ bản thân họ đâu có muốn. Đúng, bản thân các bạn không hề muốn tái nghiện vì các bạn đã biết đã thấm đẫm sự nhục nhã khổ sở của thằng nghiện nhưng nếu chúng ta đổ thừa hoàn toàn cho các yếu tố khách quan, cho những thứ bên ngoài tác động làm mình tái nghiện thì e rằng thiếu khách quan và không chính xác, hay nói đúng hơn là các bạn vẫn còn bao biện cho bản thân, chưa dám sống đúng, sống thật, chưa dám chịu trách nhiệm với hành vi , hành động do chính mình điều khiển. Ở đây chúng ta, những người trong cuộc có thể nói thẳng thắn với nhau rằng nếu chúng ta không muốn chơi, quyết tâm không chơi thì có ai bắt ta chơi được và cũng chẳng con nghiện nào tự nhiên mang ma túy cho chúng ta chơi không vì mục đích gì, có phải không các bạn?
Thực ra những hành động, lời nói hay cử chỉ của người thân, gia đình đối với chúng ta mặc dù có đôi lúc gây cho chúng ta những ức chế, những bực tức nhất thời nhưng các bạn thử bình tâm nghĩ một cách khách quan mà xem, tất cả những hành vi, lời nói, cử chỉ đó chỉ với một mục đích cuối cùng là làm sao giúp bạn từ bỏ được ma túy, làm sao giành giật lại cho các bạn cuộc đời sống đúng nghĩa một con người. Mặt khác, thử một tỉnh táo đặt mình vào vị trí của cha mẹ, người thân mà xem, các bạn sẽ cảm nhận được người thân của kẻ nghiện sẽ bĩ cực, đớn đau và thất vọng đến mức nào, nước mắt chan cơm là tình cảnh mà họ vẫn đang phải đối mặt hàng ngày ?!!!
Thêm nữa, cá nhân chúng ta làm sao có thể cải tạo được các yếu tố khách quan nó vẫn hàng ngày hàng giờ tồn tại bên ngoài chúng ta như môi trường có ma túy , bạn bè xấu, sự khinh khi của những người xung quanh… chính vì vậy chúng ta không thể đòi hòi các yếu tố khách quan này nó phải thay đổi để phù hợp với suy nghĩ và nhận thức của chúng ta. Vẫn có một cách khách là chúng ta hãy tự thay đổi nhận thức và suy nghĩ của chúng ta để phù hợp với sự tồn tại khách quan kia bằng cách duy nhất là quyết tâm, trước hết quyết tâm vì mình, vì tương lai mình và sau đó là vì cha mẹ, người thân.
Có rất nhiều người hỏi tối rằng: giờ còn thèm thuồng, thích chơi ma túy không, tôi khẳng định, không còn thèm thuồng, không còn vật vã hay lệ thuộc. Còn bảo có thích không thì phải khẳng định là không thể không thích nhưng nhất quyết không chơi, nhất quyết từ bỏ thứ đam mê ảo giác chết người. Nhiều khi ngồi nghĩ vẩn vơ tôi thấy ma túy nó như một thứ tình yêu đầu đời mù quáng của đứa trẻ mới lớn . Vì là tình đầu nên nó rất đam mê, khó quên, khó dứt, nó bắt mình trở thành nô lệ , phải dằn vặt, phải nhớ nhung , phải tìm đến một cách mê muội, mù quáng đến không tìm ra lối về. Đến khi quay lại thì ôi thôi, thân tàn ma dại, cộc sống rơi vào bế tắc. Chính vì nó là đam mê mù quáng nên chúng ta phải quyết tâm dứt bỏ, quyết tâm đoạn tuyệt, bằng mọi cách không để nó đeo bám làm khốn khổ cuộc đời của mình nữa.
Và một trong những yếu tố để củng cố quyết tâm đó là không làm “ luật sư” biện hộ cho bản thân mình hay nói đúng hơn là cho chính những thỏa hiệp, đầu hàng trước cảm dỗ của “cái chết trắng “.
Đ.Đ. Tiến